Oorzaak van een winterdepressie en winterblues
Een winterdip en winterdepressie zijn (jaarlijks terugkerende) klachten tijdens de koudere en donkere maanden van het jaar.
De oorzaak van de winterblues is veelal het gebrek aan licht. In de winter zijn de dagen korter, neemt de lichtsterkte van de zon af en komt de zon later op. Melatonine is een hormoon dat een rol speelt in het slaap-waakritme van ons lichaam. Het zorgt ervoor dat we slaperig worden als het donker wordt.
Wanneer de dagen korter zijn en er minder zonlicht is wordt er bij sommige mensen meer melatonine aangemaakt waardoor zij snel slaperig zijn en zich gedurende de dag duf voelen.
Dit duffe gevoel kan enerzijds direct wat sombere gedachten en gevoelens triggeren, maar het gaat vaker indirect, namelijk: wanneer je je duf voelt en het is buiten donker dan ben je minder actief en meer geneigd jezelf terug te trekken. Dit is dan van invloed op je dopamine huishouding welke sterk gerelateerd aan somberheid en interesseverlies.
Een andere mogelijke oorzaak is de grote nadruk op plezier tijdens de zomer, alle leuke activiteiten en vakanties zijn achter de rug. Alles is geweest, je geld en energie zijn op en nu komen de donkere maanden. Mogelijk is het ook een beetje onze eigen schuld.
Tenslotte kan bij een terugkerende winterdip de zaak geconditioneerd worden. Mentaal en fysiek verwachten we weer een dip waardoor de dip ook komt. De anticipatie stress zorgt voor een verhoogde cortisol en noradrenaline afgifte waardoor het lichaam naar aanvoelt en er een hyperfocus ontstaat op het eigen lichaam, resulterende in de bevestiging dat er wederom een winterdip aankomt.
Winterblues of winterdepressie
Een winterdepressie, al hoewel we het wel vaak zo noemen “Ik zit weer in mijn winterdepressie”, is meestal geen echte depressie, maar een milde vorm ervan. Een winterdepressie noemen we daarom ook wel een ‘winterdipje’ of ‘winterblues’. Een echte winterdepressie laat zich kenmerken door twee aaneengesloten weken waarin er bijna elke dag gedurende het grootste gedeelte van de dag sprake is van somberheid en/of geen interesse meer hebben voor dingen die je voorheen wel interesseerde.
Wanneer de klachten niet zo hevig of aaneengesloten langdurig zijn heb je waarschijnlijk last van ‘winterblues’. De winterblues merk je aan je slechte humeur, verminderde activiteit, moeite met opstaan, weerstand om naar het werk te gaan en prikkelbaarheid.
Kenmerken winterblues;
Vermoeidheid en slaperigheid:
- (extreme) vermoeidheid
- veel behoefte aan slaap, zelfs als je al meer dan normaal slaapt
- een verschuiving van het dag-nacht ritme, waarbij je jezelf steeds later op de dag ‘wakker’ voelt
- prikkelbaarheid
- concentratie problemen
- Neerslachtig en lusteloos:
Somberheid:
- minder kunnen genieten
- minder behoefte aan sociale contacten (soms zelfs afsluiting voor de buitenwereld)
- toename of afname van je eetlust (koolhydraatrijk voedsel/snoep/alcohol)
- toename of afname van gewicht
- het gevoel hebben niet meer in balans te zijn
Behandeling van winterblues
Meestal is een behandeling niet nodig, tenzij je hulp nodig hebt bij het opstarten van gezondheidsgedragingen zoals:
- ‘S morgens vroeg naar buiten – Er zit dan relatief veel ‘blauw’ in het licht en blauw licht remt de aanmaak van het slaaphormoon melatonine.
- Blijf (sociaal) actief
- Ga sporten of bewegen in de buitenlucht
- Eet gezond en slik multivitaminen als aanvulling
- Pak de fiets in plaats van de auto
- Et cetera
Als je merkt dat je winterblues langer duurt of heviger wordt kan het zinvol zijn een korte praktische behandeling aan te gaan.
Wanneer je winterblues veel weg heeft van een winterdepressie of de resultaten van je gezondheidsgedragingen zijn onvoldoende dan kan lichttherapie een oplossing zijn. Lichttherapie kan je in een zonnig land volgen. Ook zijn er verschillende centra welke gebruik maken van lichttherapielampen.
