Verder leven met gemis
rouw

Jaarlijks overlijden in Nederland ongeveer 150.000 mensen. Het aantal nabestaanden is een veelvoud hiervan. Helaas is de dood onvermijdelijk; niemand kan eeuwig leven. We verliezen een partner, een ouders, een kind of een vriend/vriendin. Dagelijks worden veel mensen geconfronteerd met de dood van een dierbare. Zo’n verlies is een zeer ingrijpende en verdrietige gebeurtenis in een mensenleven. Van het ene op het andere moment is de dierbare definitief weg, wat het leven van de nabestaande(n) voor altijd verandert.  

Ongeveer 1 op de 5 nabestaanden heeft problemen met de aanpassing aan het verlies. Nabestaanden zoals de partner, de ouders of de kinderen worden overweldigd door gevoelens van verdriet en gevoelens van verbijstering, ongeloof of woede. Ook voor andere familieleden, vrienden, collega’s, leraren en klasgenoten komt het overlijden vaak als een schok.  

Soms hebben nabestaanden meer vrede met de dood, bijvoorbeeld na een lange lijdensweg. Verdriet gaat dan samen met een gevoel van opluchting. Ook wanneer iemand heel oud is geworden, is de dood vaak makkelijker te accepteren. Maar dit betekent niet dat het verdriet er niet mag zijn. Niemand kan voor een ander bepalen hoe lang en intens je mag rouwen, of om wie. Ook het verlies van bijvoorbeeld een huisdier kan pijnlijk zijn.  

Het proces
rouw

Tijdens het rouwproces verwerk je geleidelijk de pijn van het verlies. Allereerst neem je afscheid, waarna je langzaam de definitieve afwezigheid van de dierbare accepteert en je probeert aan te passen aan de leegte die is ontstaan. Sommige mensen ervaren direct na het overlijden van een dierbare een gevoel van onwerkelijkheid: het lijkt een nachtmerrie, waaruit je binnenkort wakker wordt. Anderen vinden de dood van een dierbare zo pijnlijk dat ze die eerst ontkennen. Weer anderen voelen weinig tot niets, hun gevoel is als het ware ‘dood’. Mensen reageren verschillend op de dood van een dierbare. De één is totaal aangeslagen, de ander reageert juist heel kalm.    

Rouw na zelfdoding 
Wanneer je iemand verliest door zelfdoding, bestaan er niet alleen gevoelens van verdriet. Er komen ook gevoelens van boosheid en kwellende gedachtes als ‘had ik maar…’ of ‘waarom heb ik het niet gezien?’ Dit zorgt voor een complexer rouwproces waar soms hulp bij gezocht moet worden.  

Fases van
rouw

Rouw kent een aantal vaste fasen: 

1. Ontkenning 
2. Woede 
3. Onderhandelen 
4. Depressie 
5. Aanvaarding 

Het kan voorkomen dat het rouwproces in deze volgorde verloopt, maar ook dat bovenstaande rouwstadia door elkaar heen kunnen lopen. Bepaalde fasen doorloop je meerdere malen en in bepaalde fasen blijf je langere tijd ‘hangen’.  

 Veel (ervarings)deskundigen zeggen dat het gevoel van verlies nooit helemaal verdwijnt, maar het wordt wel draaglijker. Het wordt onderdeel van jezelf. Dit kan een jaar duren, maar ook langer.  

Kinderen rouwen anders 
Voor kinderen is de dood vaak moeilijker te begrijpen. Het ene moment moeten ze heel hard huilen, het andere moment lijken ze helemaal niet verdrietig. Het dringt soms pas op latere leeftijd door dat het verlies van bijvoorbeeld een ouder voor altijd is. Deze kinderen hebben later de neiging terug te grijpen op hun ervaringen en herinneringen rondom het overlijden. Opnieuw of alsnog worden dan intense rouwgevoelens ervaren.  

Hulp bij
rouw

Steun van de mensen om je heen gedurende het rouwproces is van groot belang. De eerste periode is dit meestal wel aanwezig: familie, vrienden of buren komen langs, brengen eten en je krijgt steun door middel van berichten en kaartjes. Maar langzamerhand wordt het stiller: anderen gaan door met hun leven. Dit is begrijpelijk, maar het kan zijn dat je hier zelf nog niet aan toe bent.  

Als het je niet lukt om na lange tijd de draad weer op te pakken, of als je niet weet om te gaan met de gevoelens van wanhoop, is het raadzaam om professionele hulp te zoeken. Maar ook als het voor je gevoel best goed gaat, kan het fijn zijn om eens met een (ervaring)deskundige of lotgenoten te praten.