Wat is
ADHD?
Het komt regelmatig voor dat de signalen van ADHD het eerst worden opgemerkt in het onderwijs. Sommige kinderen vertonen druk gedrag, hebben moeite met het vasthouden van hun aandacht en zijn snel afgeleid. Hier zit geen kwade wil achter, maar dit gedrag zorgt soms wel voor problemen thuis of in de klas. Bij volwassenen vallen vooral de aandachts- en concentratieproblemen op. ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder (aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit). Mensen met ADHD zijn snel afgeleid, overmatig actief en kunnen hierdoor niet goed functioneren in meerdere sociale situaties, zoals in het gezin, op school, op het werk of bij verenigingen.
Hoe ADHD tot uiting komt, verschilt van persoon tot persoon. Niet elke ADHD’er heeft in dezelfde mate last van concentratieproblemen, hyperactiviteit of impulsiviteit. Ook iemand met ADHD kan op bepaalde momenten geconcentreerd of rustig zijn. ADHD komt voor bij 5% van de jeugdigen; bij jongens meer dan bij meisjes. Op latere leeftijd verdwijnt bij een derde de klachten. ADHD is dus niet per definitie een ‘hersenziekte’, maar ook niet per definitie een ‘sociaal probleem’. De verklaring van ADHD is een samenspel van neurobiologische, genetische en omgevingsfactoren.
Erfelijkheid van
ADHD?
Ook al zit ADHD in je genen, dan is het nog niet gezegd dat je last van ADHD krijgt. Dit hangt, naast de erfelijke component, ook af van de omgeving. De kans dat de stoornis zich ontwikkelt is groter wanneer er sprake is van zowel een erfelijke aanleg als het ervaren van veel stress en negatieve levenservaringen.
Diagnose
ADHD
De diagnose ADHD wordt gesteld aan de hand van de ADHD-criteria in de DSM 5 (de diagnostische handleiding van psychische stoornissen). Zij hanteren de volgende ADHD-criteria:
- Symptomen: er moeten minstens 6 symptomen zijn die duiden op aandacht tekort of hyperactiviteit.
- Leeftijd: de symptomen moeten aanwezig zijn geweest voor het 12e
- Omgeving: de symptomen moeten in twee of meer omgevingen voorkomen. Dus niet alleen thuis, maar ook op school of op het werk.
- De mate van beperking: de symptomen moeten de prestaties op school of op het werk belemmeren of verminderen.
- Andere stoornissen: de symptomen kunnen niet verklaard worden door een andere diagnose.
Symptomen
ADHD
De diagnose ADHD wordt vaak al op jonge leeftijd gesteld. Kinderen vallen vaak op vanwege hun hyperactieve gedrag en impulsiviteit. Ook op latere leeftijd kunnen deze klachten nog voor komen. Verder staan bij volwassenen de aandachts- en concentratieproblemen op de voorgrond. In de DSM 5 worden drie beelden van ADHD onderscheiden:
- Het overwegend onoplettende beeld: er is vooral sprake van ernstige en aanhoudende aandachtsproblemen. Denk aan; snel afgeleid, dromerig, passief/teruggetrokken lijken, ongeorganiseerd en vergeetachtig, niet lijken te luisteren, vaak dingen kwijt zijn of verliezen, moeite hebben met het sociale gebeuren in de klas/omgeving, moeilijk instructies kunnen volgen, moeite met aandacht richten, moeite aandacht bij taken of spelactiviteiten te houden.
- Het overwegend hyperactieve/impulsieve beeld: er is vooral sprake van ernstige en aanhoudende hyperactiviteit en impulsiviteit. Den hierbij aan; moeilijk stil kunnen blijven zitten, moeilijk op zijn/haar beurt kunnen wachten, van de ene activiteit naar de andere hollen, overdreven veel praten, niet rustig kunnen spelen, anderen in de rede vallen, zich vaak in gevaarlijke situaties storten.
- Het gecombineerde beeld: beide soorten problemen komen gezamenlijk voor.
Behandeling
ADHD
De behandeling van ADHD bestaat bestaat meestal uit een combinatie van deze componenten: psychosociale interventies, psycho-educatie en medicatie. Voorbeelden van psychosociale interventies zijn individuele behandeling door een psycholoog en groepstherapie. Voor kinderen en jongeren is tevens oudertraining en/of leerkrachttraining mogelijk. Voorbeelden van medicatie zijn Ritalin of Concerta.
ADD vs.
ADHD
ADD is een subtype van ADHD en staat voor Attention Deficit Disorder. Het wordt een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit, overwegend onoplettendheidstype genoemd. Er is voornamelijk sprake van een verminderde concentratie. Bovenstaande ADD symptomen en ADD kenmerken komen vrijwel altijd voor bij mensen met ADD. Voorbeelden van overige kenmerken zijn: slecht overzicht in tijd hebben, vergeetachtig en chaotisch door een slecht kortetermijngeheugen, moeite met prioriteiten stellen en meer behoefte aan slaap.
